Küresel salgın nedeniyle hepimiz mümkün olmadığınca evden çıkmamaya çalışıyoruz. Evde kaldığımız süre boyunca bazı alerjik belirtilerde ve alerji geliştirme riskinde artışın meydana gelebileceğini söyleyen Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay alınabilecek önlemleri anlattı.
Kış Aylarında Alerjiye Ne Sebep Olur?
Kış aylarında özellikle herkesin evde kalmaya özen gösterdiği küresel salgın döneminde evlerde daha fazla vakit geçiriliyor. Bu da iç mekan alerjenlerine daha fazla maruz kalınmasına sebep oluyor. Havadaki toz parçacıkları, toz akarları, evcil hayvan tüyleri, küfler, hamam böcekleri gibi birçok iç mekan alerjeni, alerjileri tetikleyebilir. Alerjisi olan kişilerde bu tetikleyiciler belirtilerin artmasına neden olurken alerjisi olmayan kişiler için ise risk oluşturuyor.
Bu Tetikleyiciler Nelerdir ve Nerelerde Bulunur?
İç mekan alerjenlerinden en yaygın olanı toz akarlarıdır. Toz akarları her evde bulunan mikroskobik küçük böceklerdir. Yataklarda, halılarda, çarşaflarda, pelüş oyuncaklarda ve kumaş içeren her yerde toz akarları barınabilir. Banyolar ve mutfaklar gibi nemli alanlar da küf sporlarının üremesi için uygun yerlerdir ve bu küfler maalesef çıplak gözle görülmez. Hepimiz küf sporlarını soluruz ama alerjisi olanlar için küf sporlarına maruziyet hapşırmayı, burun tıkanıklığını ve kaşıntıyı tetikleyebilir. İç mekan alerjenlerinden bir diğeri de hamamböceği dışkısıdır. Hamam böcekleri, evin hijyeninden bağımsız olarak her yerde yaşayabilir ve ışığı sevmedikleri için genellikle gece ortaya çıkarlar. Hamamböcekleri, birçok insan için alerjen olan bir protein içerir. Hamam böceklerinin vücut parçaları, tükürükleri ve atıkları alerjenlerdir. Ölü hamam böcekleri bile alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Evcil hayvan tüyleri de iç mekan alerjenlerindendir. Evcil hayvanların tüylerinde bulunan ölü deriler, tükürük ve bazı diğer maddeler alerjiye neden olabilir be mevcut alerjiyi kötüleştirebilir. Ev tozu akar alerjenleri daha çok deniz kenarındaki şehirlerde veya deniz kenarına yakın şehirlerdki evlerde sorun olan bir alerjendir. Konya, Urfa gibi deniz kenarına uzak ve havası kurak iklemlerde ev tozu mite alerjenleri genelde yaşayamaz.
Kapalı Mekan Alerjilerinin Belirtileri Nelerdir?
İç mekan alerjilerinin belirtileri ve şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde bu belirtileri günlük hayatın akışını etkileyecek şiddette olabilir. Belirtiler ise şöyle sıralanabilir:
-Hapşırma,
-Burun akıntısı veya tıkanıklığı,
-Gözlerde, boğazda, kulakta kaşıntı,
-Burun tıkanıklığı nedeniyle nefes almada zorluk,
-Kuru öksürük bazen balgam da olabilir,
-Deri döküntüsü, kaşıntı.
Astımı olan kişilerde bu belirtiler daha şiddetli yaşanabilir. Öksürük ve hırıltı gibi astım semptomları tetiklenebilir.
Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
Kış alerjenlerine maruziyeti önlemek biraz zor olabilir. Özellikle hepimizin mümkün olduğunca dışarı çıkmaması ve evde kalması gereken bu dönemde. Ancak alınabilecek bazı önlemler riski ve belirtilerin şiddetini azaltabilir. Bu önlemler şunları içerir:
Evinizi sık sık havalandırın.
Ev tozu mite alerjisi olanların toz akarlarını dışarıda tutmak için yastıklarınız ve şilteleriniz dahil olmak üzere yatak, şilteler ve yastıklar için hipoalerjenik kılıflar kullanın.
Kumaş alanları azaltın
Ev tozu mite alerjiniz varsa yatak odasında halı veye klimlerin kaldırılması ve peluş oyuncakların kaldırılması faydalı olacaktır. Alerjisi olan çocukların yatak odasında tekstil ürünü olmayan oyun matı bulundurması daha uygun olacaktır.
Giysilerinizi sıcak su ile yıkayın
Toz akarı oluşumunu azaltmak için giysilerinizi, yatak örtülerinizi ve çıkarılabilir döşeme kılıflarını düzenli olarak en az 60 derecede sıcak suda yıkayın. Halı kullanımından mümkün olduğunca kaçının.
Havanın nemini dengeleyin
Deniz kenarına uzak şehirlerde hava kuruluğu varsa havadaki kuruluğu azaltmak için bir nemlendirici kullanabilirsiniz, ideal bir nem seviyesi yaklaşık yüzde 30 ila 50’dir. Nem oranın çok yüksek olması küf oluşumuna ve ev tozu mite akarlarının artışına zemin hazırlanması nedeniyle kontrollü bir nemlendirme yapmalısınız. İstanbul, İzmir gibi deniz kenarında olan şehirlerde nemlendirici kullanmak yerine pencereyi açarak odayı havalandırmanız daha faydalı olacaktır.
Evinizde su sızıntısı olmadığından emin olun
Nemin birikmesini ve toz akarları, küf veya hamam böceklerinin gelişmesi için bir ortam oluşturmasını önlemek için evinizin ıslak zeminleri sürekli kontrol edin ve herhangi bir su sızıntısı olmadığından emin olun.
Evinizi vakumlayın
Evinizi düzenli olarak vakumlayın. Alerjen parçacıklarının çoğunu, çoğu yüzeyden çıkarmak için HEPA filtreli bir vakum kullanın.
Hamam böceklerinin içeri girebileceği veya dışarıdaki havanın içeri girebileceği kapılarınızdaki, pencerelerinizdeki veya duvarlarınızdaki çatlakları veya açıklıkları kapatın.
Evcil hayvanınızla teması azaltın
Evcil hayvanınızla teması mümkün olduğunca azaltmaya çalışın ve vaktinizin çoğunu geçirdiğiniz alanlardan evcil hayvanınızı uzak tutmaya çalışın. Evcil hayvanların yatak odasına girmesini engelleyin.
Temizlik ürünlerine dikkat edin
Evin yüzeylerinin temizlenmesi için kokusuz ve klor içermeyen temizlik malzemesi kullanılması ve çamaşırların da kokusuz veya kokusu az deterjan ve yumuşatıcı kullanması faydalı olacaktır. Çünkü astım ve alerjik nezle gibi alerjik hastalığı olanların akciğer ve burunları kokuya çok hassastır.
